Anton Bruckner (d. 4 Eylül 1824 - ö. 11 Ekim 1896) Avusturyalı besteci.
Döneminin tanınmış kilise orgcularındandı. Yayımladığı dokuz senfonisi ile senfonik müziğin en önemli bestecileri arasına girdi. Eserlerinin Klasik Viyana Okulu bestecileri (Beethoven, Haydn, Mozart, Schubert) ve 19. yüzyıl sonu, 20.yüzyıl başı bestecilerini birbirine bağlayan köprü olduğu düşünülür.
Yaşamı
Avusturya'nın Linz kenti yakınlarındaki Ansfelden köyünde 1824 yılında dünyaya geldi. Çok dindar bir Katolik ailenin on bir çocuğundan en büyüğü idi. Köy okulunun müdürü olan babası müzik öğretmenliği ve kilise orgculuğu da yapmaktaydı; annesi yerel kilise korosunda vokalist idi. İlk müzik eğitimini babasından alan Bruckner 1833’de org dersleri almak üzere Hörsching'de başka bir okula gönderildi. İlk bestesi olan “Vier Präludien in Es-Dur für Orgel” adlı eseri org için yazdı. Müziğe yeteneği olmasına rağmen hiçbir zaman “dahi çocuk” olarak nitelendirilmedi.
St. Florian yılları
İki yıllık eğitimin ardından babasının hastalığı üzerine Ansfelden’e döndü. Babasını 1837'de, kaybedince annesi, on üç yaşındaki Anton’u kilise korosuna katılmak üzere St. Florian Manastırı'na gönderdi. Barok mimarideki bu yapıda geçen çocukluk günleri bestecilik hayatında ona ilham kaynağı oldu St. Florian’de geçirdiği dört yıl boyunca keman, piyano ve org dersleri aldı, müzik teorisini öğrendi. Manastırda zaman zaman çaldığı büyük org, “Bruckner orgu” olarak anılmaktadır.
Öğretmen olan babasının izinden gitmek isteyen Bruckner, 1840-41 arasında öğretmen okuluna devam etti. Bu arada ilk defa, Mozart ve Beethoven’ın eserleri gibi seküler müzikle ilgilenme fırsatı buldu. Bir süre Windhaag ve Kronstorf'ta öğretmenlik yaptıktan sonra 1845'te yardımcı öğretmen göreviyle tekrar St. Florian'a döndü; 1851’de St. Florian'a orgcu olarak atandı. Bir yandan da çeşitli eğitimler alan ve sınavlara giren Bruckner, yüksek eğitim kurumlarında ders verme yeterliliğini kazandı.
Linz yılları
O yıllarda öğretmenlikten çok profesyonel olarak müzikle uğraşmak istediğini anlayan sanatçı, 1856'da Linz katedral orgculuğu için açılan yarışmayı kazandı ve bu şehirde görev yapmaya başladı. Linz Katedrali’ndeki görevini 13 yıl sürdürdü. Linz'de bulunduğu yıllarda esaslı bir eğitim gördü; tanınmış müzisyenlerle tanışma ve yeni müzik akımlarını izleme olanağı buldu. Bu sırada dönemin ünlü kontrpuan ustası Simon Sechter ile çalışmaya başladı; ondan besteciliğin kurallarını öğrendi. 1861’de ise Otto Kitzler’den form dersleri almaya başladı; onun aracılığıyla Wagner'in müziğiyle tanıştı; Wagner karakterinde eserler üretmeye başladı. 1865’te Wagner’le tanıştı ve dost oldular. Sanatçı, yeteneğine güvenmediği için 40 yaşına kadar ustalardan ders almayı sürdürdü.
Viyana yılları
Sechter’in ölümü üzerine 1868'de onun yerine Viyana Konservatuvarı'nda müzik teorisi dersleri vermeye başladı; yaşamının sonuna kadar dünyanın müzik başkenti sayılan bu şehirde yaşadı. Zaman zaman Paris’e ve Londra’ya konserler vermeye gitti. 1875’ten itibaren Viyana Üniversitesi’nde ders verdi.
Sanatçı, Viyana’ya geldikten sonra tüm enerjisini senfonilerini bestelemeye vermişti. Ne var ki müzik eleştirmeni Eduard Hanslic yoğun ve sert eleştirileriyle, Bruckner'in bestecilik yaşamını olumsuz yönde etkiledi. Viyana Filarmoni Orkestrası dahil yerel orkestralar eserlerini çalmaya isteksizdi. O yıllarda Brahms ve Wagner arasında yaşanan kutuplaşmada Wagner’in yanında yer alması; Brahms taraftarları tarafından dışlanmasına yol açtı. Öte yandan onu destekleyen ve eserlerinin seslendirilmesi için çalışan bazı müzisyen dostları da vardı. Bu dostlarından gelen eleştirileri ışığında bestelerini defalarca yeniden düzenledi. Eserlerin orijinal notaları vasiyeti gereği Viyana Ulusal Kütüphanesi’ne bırakıldığından günümüzde özgün yazılara bağlı seslendirmeler yapılabilmektedir.
Senfonilerinden 2 ve 3 numaralı 1873’te Wagner’e gönderen sanatçı, hangisini ona ithaf etmesini tercih edeceğini sormuştu. Wagner’in seçimi üzerine 3 numaralı senfonisini ona ithaf etti. "Wagner Senfonisi" olarak anılan bu eserin 1877’deki ilk seslendirilişi bir fiyasko ile sonuçlandı.
Besteci, 1880’lerden itibaren başarıyı yakaladı. Özellikle 7 numaralı senfonisi beğenildi; müziği Almanya’da ve başka yerlerde seslendirildi; Avusturya hükümetinden ödüller aldı.
1891'de öğretim görevinden istifa eden sanatçı, tanrıya adadığı Dokuzuncu Senfonisi’ni tamamlayamadan 1896’da öldü. Vasiyeti üzerine St. Florian Manastırı’ndaki orgun altına gömüldü.
Eserleri
Senfoniler
- Re Minör (1864); No.1
- Do Minör (1865-66); No.2
- Do Minör (1871-72); No.3
- Re Minör (1873-74); No.4
- "Romantik" Mi Bemol Majör (1874-1880)
- No.5, Si Bemol Majör (1875-76)
- No.6, La Majör 1879-1881)
- No.7, Mi Majör (1881-1883)
- No.8, Do Minör (1884-1887)
- No.9 Re Minör (1891 'de başlanmış ve bitmemiştir).
Koro eserleri
- Requiem (1849)
- Missalar: No.1 (1864)
- No.2(1866)
- No.3 (1868)
- Te Deum (1884)
- Kantata ve motetler.
Oda Müziği Eserleri
- Fa Majör Yaylı Çalgılar Beşlisi (1879)